Partia polityczna jest nieprzymusową instytucją społeczną, która ma charakter członkowski. Ich celem jest realizacja programu politycznego oraz sprawowanie władzy nad Państwem. W Wielkiej Brytanii obowiązuje system dwupartyjny. Oznacza to, iż pomimo istnienia i działania wielu partii politycznych, jedynie dwie uznane za najsilniejsze z nich moją prawo czynnie uczestniczyć w prowadzeniu rządu oraz sprawowaniu władzy w Państwie. Dwupartyjność Wielkiej Brytanii nie jest przypadkowa. Wpłynęły na to m.in. historia i tradycje, dawne zwyczaje życia politycznego, Jak również przepisy prawa wyborczego, które nie były łaskawe dla partii trzecich. Największą i najważniejszą rolę w budowaniu sceny politycznej Wielkiej Brytanii odgrywa zaakceptowany w czasie wyborów do Izby Gmin większościowy system wyborczy. Zatem jakie Główne partie polityczne obowiązują w Wielkiej Brytanii?
Główne partie polityczne Wielkiej Brytanii
Do głównych partii politycznych Wielkiej Brytanii zaliczamy:
- Partia Konserwatywna, prawica i lewica
- Partia Pracy, centrolewica i lewica
- Do miana trzeciej „siły” aspirują Liberalni Demokraci, centrowa, centrolewica.
Partie polityczne Wielkiej Brytanii — Partia Konserwatywna
Początki partii — wiek XIX i XX.
Partia konserwatywna powstała w 1832 r. na mocy przekształcenia związku torytów. Pierwszą deklarację Partii Konserwatywnej opracował i ogłosił w 1834 r. Robert Peela. Manifest ten miał za zadanie eksponować standardowe wartości. W szczególności przywiązywano uwagę do elitaryzmu. Podczas lat 1868-1874 reformy przeprowadzane przez Benjamia Disraelego pomogły otworzyć się na szersze grono wyborców. W XIX w. powstał nurt tzw. konserwatyzmu jednego narodu, spowodowany przez konflikt z opierającymi się na burżuazji przemysłowej liberałami. Ponadto w XX w. w Partii Konserwatywnej zaczął dominować nurt paternalistyczny, który miał na celu dopuszczenie interwencjonizm państwowy. Przez wprowadzoną w roku 1947 Kartę Przemysłową tendencje interwencjonistyczne wzmocniły się jeszcze bardziej po II wojnie światowej.
Przywództwo Margaret Thatcher
Duży wpływ na zwrot w partii miało objęcie przywództwa przez Margaret Thatcher w 1976 r., która od 1979 r. dosadnie dążyła do realizowania polityki Taczeryzmu. Miała ona opierać się na prywatyzacji wielu gałęzi przemysłu, liberalizmie ekonomicznym, centralizacji państwa, monetaryzmie oraz niechęci do pogłębiania integracji europejskiej. Po odstąpieniu od władzy przez Margaret Thatcher głową państwa został John Major. Dzięki jego władzy Wielka Brytania przystąpiła do Traktatu z Maastricht.
Koniec władzy Konserwatystów
W 1997 r. był przełomowy dla Wielkiej Brytanii kiedy to Konserwatyści przegrali wybory, a nowym liderem został William Hague. Na kolejnych wyborach w 2001 r. po przegranej walce panowanie przejął Iain Duncan Smith. Niestety zmiana przywództwa nie poprawiła wyników partii. Te w tych czasach były najgorsze od zawsze. Było to skutkiem sprzeciwu mieszkańców na popieranie amerykańskiej polityki w stronę Iraku przez Blaira.
W kolejnych latach władzę partii obejmowali:
- 2003 – 2005 – Michael Howard;
- 2005 – 2016 – David Cameron;
- 2016 – 2019 – Theresa May
Od 23 lipca 2019 r. władzę w Wielkiej Brytanii objął Boris Johnson. W tym samym roku jego partia wygrała wybory i stworzyła rząd większościowy.
Partie polityczne Wielkiej Brytanii — Partia Pracy
Partia Pracy jest to polityczna, parlamentarna reprezentacja związków zawodowych nazywana inaczej brytyjską socjaldemokratyczną partią polityczną. Powstała ona w 1900 r. po połączeniu Niezależnej Partii Pracy, Towarzystwa Fabiańskiego oraz Federacji Socjaldemokratycznej. Do 1906 r. funkcjonowała pod nazwą „Komitet Przedstawicielstwa Robotniczego. Partia Pracy oficjalne miano „socjalistycznej” przydzielono jej na mocy Klauzuli IV z 1918 r. Na mocy klauzuli socjalizm kojarzył się z zobowiązaniem do „własności wspólnej” oraz nacjonalizacji „środków produkcji, dystrybucji i wymiany”. W momencie powojennym część brytyjskiego przemysłu była pod władzą państwa. Trwało to aż do lat 80 XX w. Pierwszym, który chciał pozbyć się Klauzuli IV był Hugh Gattskell w 1959 roku. Ostatecznie jego próba nie zakończyła się pozytywnie. Jednak zrobił to ktoś inny — Tony Blair podjął próbę usunięcia Klauzuli IV, co zakończyło się pomyślnie w latach 90 XX wieku.
Wpływ ekonomii keynesowskiej
Wpływ ekonomii keynesowskiej był bardzo zauważalny. Dopuścił do tego, że partia zaczęła domagać się redystrybucji bogactw i zwiększenia interwencjonizmu gospodarczego. W 1974 r. świadczenie podatków percypowany był na zasadzie środka do realizacji redystrybucji bogactw. Niedługo potem partia poświęciła się budowie państwa opiekuńczego, który zakładał rozbudowany system praw pracowniczych oraz ochrony zdrowia.
Lata 80 i 90 XX wieku
W latach 80 XX wieku Partia Pracy przyjęła politykę wielorynkową. Czego wynikiem było opisywanie jej przez obserwatorów socjaldemokratyczną jak również partię trzeciej drogi. Partię Socjaldemokratyczną poprowadzili: David Owen, Roy Jenkins, Shirley Williams i William Rodgers. Inni zaś twierdzili, że zmiany w partii zaszły tak daleko, że nazwanie jej partią socjaldemokratyczną jest niemal niemożliwe. Ogólnie mówiąc, w Partii Pracy nie często dochodziło do poważnych rozłamów. Dopiero wiosną 1979 roku po wyborach utworzył się spór między skrzydłami partii. Doprowadziło to do rozkładu grupy laburzystów. Konflikt ten ujrzał światło dzienne 25 stycznia 1981 roku, a dopiero 26 marca doszło do secesji. Jednak rozłam nie spowodował podzielenia na dwie równe części. Niedługo potem okazało się, że Partię Socjaldemokratyczną wchłonęła Partia Liberalna.
Liberalni demokraci
Brytyjska socjalliberalna najbardziej przychylna Unii Europejskiej partia polityczna powstała w 1988 roku na mocy połączenia Partii Liberalnej i Partii Socjaldemokratycznej. Partia ta jest częścią Partii Europejskich Liberałów, Demokratów i Reformatorów oraz Międzynarodówki Liberalnej. Liberalni Demokraci są trzecią co do wielkości brytyjską partią polityczną, jednak partia nigdy nie uczestniczyła w sprawowaniu rządów, ponieważ nie zdobyła większości w wyborach. Partia jest członkiem Partii Europejskich Liberałów, Demokratów i Reformatorów oraz Międzynarodówki Liberalnej. Przewodniczącym partii 2007 roku jest Nick Clegg.
Partia Liberalnych Demokratów do roku 2010 nie uczestniczyli w sprawowaniu rządów, co mogło być spowodowane obowiązującym systemem większościowym i wykazali chęć jego zmiany na proporcjonalny.